زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

حال (فقه)





حالّ مقابل مؤجّل است. حالّ دو اطلاق دارد: يكى نقد و ديگرى بدهی مدّت دارى كه مدتش سرآمده باشد.


۱ - معانی حالّ



حالّ مقابل مؤجّل است. حالّ دو اطلاق دارد: يكى نقد و ديگرى بدهی مدّت دارى كه مدتش سرآمده باشد. عنوان ياد شده در بابهاى مختلفى از قبيل حج، تجارت، دین، وکالت و نکاح به كار رفته است.

۲ - موارد بکارگیری عنوان حالّ در فقه




۲.۱ - باب حج


كسى كه به اندازۀ به جا آوردن حج مال دارد، ليكن به همان اندازه نيز‌ بدهی حالّ دارد، حج بر او واجب نمى‌شود. وجوب حج در صورت مؤجّل بودن دين، اختلافى است.
[۲] منتهى المطلب، ج۱۰، ص۸۰.

كسى كه به مقدار استطاعت شرعى از ديگرى طلبكار است، در صورت حالّ بودن طلب و توانايى بر وصول آن، مستطیع، و گزاردن حج بر او واجب است.
[۴] مهذّب الاحكام، ج۱۲، ص۶۱-۶۲.


۲.۲ - باب تجارت


چنانچه در معامله براى تحويل كالا و بهاى آن، مدت ذكر نگردد، معامله نقدى خواهد بود.
[۶] كفاية الاحكام، ج۱، ص۴۸۰.


۲.۳ - باب دين


با مرگ بدهکار بدهى مدت دار او حالّ مى‌شود؛ ليكن به قول مشهور با مرگ طلبكار، طلب مدت دار وى حالّ نمى‌گردد.
[۸] تذكرة الفقهاء، ج۱۴، ص۴۱۸-۴۲۱.

پرداخت بدهى در صورت حالّ بودن آن و تمكّن بدهکار از ادا و مطالبۀ طلبکار بر بدهکار واجب و تأخير در پرداخت آن حرام است.
[۱۰] تذكرة الفقهاء، ج۱۳، ص۱۲.


۲.۴ - باب وكالت


كسى كه از طرف ديگرى در معامله‌اى وکیل شده، در صورت مطلق بودن وکالت، تنها مى‌تواند به ثمن المثل - نه كمتر- آن هم به صورت حالّ- نه مؤجّل- داد و ستد كند.

۲.۵ - باب نكاح


در صورت حالّ بودن مهر، زوجه مى‌تواند پيش از دريافت آن، از تمکین خود دارى كند، به شرط آنكه قبلًا آمیزش تحقق نيافته باشد.

۳ - پانویس


 
۱. جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۵۸-۲۵۹.    
۲. منتهى المطلب، ج۱۰، ص۸۰.
۳. مستمسک العروة، ج۱۰، ص۸۹.    
۴. مهذّب الاحكام، ج۱۲، ص۶۱-۶۲.
۵. مسالک الافهام، ج۳، ص۲۲۳.    
۶. كفاية الاحكام، ج۱، ص۴۸۰.
۷. الحدائق الناضرة، ج۲۰، ص۱۶۴.    
۸. تذكرة الفقهاء، ج۱۴، ص۴۱۸-۴۲۱.
۹. الحدائق الناضرة، ج۲۰، ص۱۹۴.    
۱۰. تذكرة الفقهاء، ج۱۳، ص۱۲.
۱۱. جواهر الکلام، ج۲۷، ص۳۶۶.    
۱۲. جواهر الکلام، ج۳۱، ص۴۱.    
۱۳. الحدائق الناضرة، ج۲۴، ص۴۵۹.    


۴ - منبع


فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۱۹۹-۲۰۰.    


رده‌های این صفحه : فقه | قرض




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.